สถาบันการบินพลเรือน

Civil Aviation Training Center

feature_post

Share

บทบาท หน้าที่ และความรับผิดชอบของรัฐที่เกี่ยวข้องในการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุ

ความรับผิดชอบของรัฐผู้ที่รับผิดชอบในการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุ

เมื่ออากาศยานอุบัติเหตุเกิดขึ้น รัฐที่อากาศยานเกิดอุบัติเหตุรัฐที่รับผิดชอบในการสอบสวนซึ่งเป็นรัฐที่อากาศยานอุบัติเหตุเกิดขึ้นจะเป็นผู้รับผิดชอบอย่างเต็มรูปแบบในการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุตั้งแต่การเข้าพื้นที่ การรักษาหลักฐาน การเก็บข้อมูลหลักฐาน รวมถึงการสรุปวิเคราะห์หลักฐานเป็นสาเหตุของอากาศยานอุบัติเหตุและการออกข้อเสนอแนะความปลอดภัยเพื่อป้องกันอุบัติเหตุจากสาเหตุเดียวกันไม่ให้เกิดขึ้นอีก โดยการทำงานของรัฐผู้รับผิดชอบในการสอบสวนต้องอาศัยข้อมูลจำเป็นต่างๆ จากรัฐผู้แทนที่ได้แต่งตั้งเข้าร่วมในการสอบสวน

ความรับผิดชอบของรัฐผู้แทนที่ได้รับการแต่งตั้งเข้าร่วมในการสอบสวน

เมื่ออากาศยานอุบัติเหตุเกิดขึ้น รัฐผู้แทนที่ได้รับการแต่งตั้งเข้าร่วมในการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุประกอบด้วย

  • รัฐที่ออกแบบอากาศยาน
  • รัฐที่ผลิตอากาศยาน
  • รัฐเจ้าของทะเบียนอากาศยาน
  • รัฐผู้ดำเนินการอากาศยาน

ซึ่งรัฐผู้แทนที่ได้รับการแต่งตั้งมีความรับผิดชอบในการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุคือการให้ข้อมูลที่จำเป็นในการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุต่อรัฐที่รับผิดชอบในการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุ

ข้อมูลที่จำเป็นซึ่งรัฐผู้แทนที่ได้รับการแต่งตั้งเข้าร่วมในการสอบสวนต้องให้กับรัฐที่รับผิดชอบในการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุคือ

  1. ข้อมูลของนักบินที่ทำการบินกับอากาศยานที่ประสบอุบัติเหตุซึ่งประกอบด้วยชั่วโมงบินรวมทั้งหมด ชั่วโมงบินเฉพาะแบบกับอากาศยานที่อุบัติเหตุ ซึ่งข้อมูลนี้ส่วนใหญ่แล้วรัฐผู้ดำเนินการอากาศยานจะเป็นผู้ให้ข้อมูล
  1. ข้อมูลของอากาศยานลำที่ประสบอุบัติเหตุ เช่น ประวัติการซ่อมบำรุงอากาศยาน ระบบของอากาศยานที่เคยขัดข้องและการดำเนินการแก้ไขซึ่งข้อมูลนี้ส่วนใหญ่แล้วรัฐผู้ดำเนินการอากาศยานและรัฐที่อากาศยานจดทะเบียนจะเป็นผู้ให้ข้อมูล
  2. ข้อมูลรายละเอียดของการทำงานในระบบต่างๆ ของอากาศยานข้อมูลในการออกแบบทั้งในเรื่องของระบบการทำงานและวัสดุของระบบนั้น ซึ่งข้อมูลนี้ส่วนใหญ่แล้วรัฐออกแบบและผลิตอากาศยานจะเป็นผู้ให้ข้อมูลจากความรับผิดชอบดังกล่าวจะเห็นว่าการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุเป็นการดำเนินการร่วมกันในระดับระหว่างประเทศมีพื้นฐานตามมาตรฐานและคำแนะนำในการปฏิบัติของภาคผนวกที่ 13 ของอนุสัญญาการบินพลเรือน ตัวอย่างเช่น หากอากาศทะเบียน HS ซึ่งเป็นอากาศยานที่จดทะเบียนในประเทศไทย เกิดอากาศยานอุบัติเหตุในต่างประเทศ ประเทศไทยจะอยู่ในฐานะรัฐที่จดทะเบียนอากาศยานจะต้องส่งตัวแทนเพื่อเข้าร่วมเป็นผู้แทนที่ได้รับแต่งตั้งให้เข้าร่วมในการสอบสวน (Accredited Representative) กับประเทศที่อากาศยานเกิดอุบัติเหตุหรือในกรณีของสายการบินเลาด้าแอร์ประสบอุบัติเหตุในประเทศไทย ประเทศไทยจะเป็นผู้รับผิดชอบในการสอบสวนอากาศยานในฐานะรัฐที่อากาศยานเกิดอุบัติเหตุ ส่วนประเทศออสเตรียซึ่งเป็นรัฐที่จดทะเบียนและดำเนินงานอากาศยาน รวมทั้งประเทศสหรัฐอเมริกาซึ่งเป็นรัฐที่ออกแบบและผลิตเครื่องบินโบอิ้งจะเป็นรัฐผู้แทนเข้าร่วมในการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุ

 

ในเรื่องการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุทางพลเรือนแล้วทุกรัฐภาคีจะต้องดำเนินการตามที่กำหนดไว้ในภาคผนวก 13 Chicago Convention ขององค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศหรือที่รู้จักกันคือ  ICAO Annex 13 ซึ่งก็หมายความว่าประเทศสหรัฐอเมริกาและประเทศไทยก็ต้องปฏิบัติตามมาตรฐานและคำแนะนำที่กำหนดไว้ใน Annex 13 สำหรับประเทศไทยนั้น มีบทความวิชาการหนึ่งเกี่ยวกับการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุของประเทศไทยและกรณีศึกษาเรื่องการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุของสายการบินเลาด้าซึ่งจัดทำโดยกรมการบินพลเรือนหรือกรมการขนส่งทางอากาศเดิม ซึ่งเป็นบทความที่มีประโยชน์มากโดยจะแสดงรายละเอียดถึงการดำเนินการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุของรัฐ ซึ่งผู้ที่สนใจสามารถไปค้นคว้าศึกษาบทความนี้เพื่อเติมจากเว็บไซต์ของกรมท่าอากาศยานหรือที่ www.airport.go.th

การสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุของประเทศไทย

ประเทศไทยซึ่งเป็นหนึ่งในรัฐภาคี (Contracted State) ขององค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศ หรือ ICAO ซึ่งมีหน้าที่ในการนำเอามาตรฐานที่กำหนดไว้ในภาคผนวก 13 ของอนุสัญญาการบินพลเรือนมาออกเป็นกฎหมายข้อบังคับในประเทศไทย ซึ่งในมาตราที่ 63 แห่งพระราชบัญญัติเดินอากาศได้กำหนดมีการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุและให้อำนาจกับรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคมในการแต่งตั้งคณะกรรมการสอบสวนอุบัติเหตุของอากาศยานในราชอาณาจักรซึ่งในปัจจุบันประธานของคณะกรรมการสอบสวนอุบัติเหตุของอากาศยานในราชอาณาจักรคือ พลตำรวจเอกวิเชียร พจน์โพธิ์ศรีและรองประธานของคณะกรรมการสอบสวนอุบัติเหตุของอากาศยานในราชอาณาจักรคือนายสมชัย พิพุธวัฒน์ โดยมีหัวหน้ากลุ่มนิรภัยการบินและสอบสวนอากาศยานประสบอุบัติเหตุสำนักงานปลัดกระทรวงคมนาคมเป็นเลขานุการอ้างอิงคำสั่งกระทรวงคมนาคมที่ 190/2559 เรื่องแต่งตั้งคณะกรรมการสอบสวนอุบัติเหตุของอากาศยานในราชอาณาจักร ซึ่งอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการสอบสวนอุบัติเหตุของอากาศยานในราชอาณาจักรคือการสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุในราชอาณาจักรไทยให้สอดคล้องกับมาตรฐานและข้อพึงปฏิบัติ (Standards and Recommended Practices) ตามที่กำหนดไว้ในภาคผนวก 13 แห่ง อนุสัญญาการบินพลเรือนระหว่างประเทศ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอากาศยานอุบัติเหตุทำนองเดียวกันซ้ำขึ้นอีก โดยไม่มุ่งเน้นการตำหนิหรือการลงโทษ หรือการชดใช้ทรัพย์สินยังไม่จบเพียงเท่านี้ ในวารสาร TRAINER ฉบับที่ 42 เราจะมีประกาศคำสั่งกระทรวงคมนาคม และบทวิเคราะห์การสอบสวนอากาศยานอุบัติเหตุของประเทศไทยมาให้ท่านอ่านได้ติดตามกันในลำดับต่อไป

บทความ : น.ต.ดร.สมชนก เทียมเทียบรัตน์